horizontal rule

张律师欢迎您的访问。

Confucius' Analects in Latin 15 Confucian Analects Les Entretiens de Confucius 论语

Confucius' Analects in Latin

16

1. Ki familia invasura erat Tchoan yu. Jan yeou et Ri lou revisentes ad Confucium dixerunt: Dominus Ki mox habebit rem cum Tchoan yu. Confucius ait: K'ieou, nonne est tuum hoc crimen? Ista Tchoan yu, olim a priscis regibus habita est uti orientalis Mong domina; praeterea est in regni confinium meditullio; estque reguli domui subdita: quit ut invadatur fiet (1)? Jan yeou subjunxit: dominus vult hoc; nos duo ejus ministri, ambo non volumus. Confucius respondit: K'ieou, historiographus Tcheou jen habebat effatum sic expressum: exerturus vires adeat dignitates; qui non possit, absistat; si periclitantem non sustentet, prolabentem non erigat, tunc futurus cuinam usui ille coeci ductor? Imo tuum die tum aberrat. Si tigris vel urus effugiat e septo, si chelonium vei jaspis vitietur in arca medio, id cujusnam culpa (2)? Jan yeou inquit: nunc illa Tchoan yu bene munita est, et tamen proxima ad nostram Pi: si modo non occupet, posterioribus generationibus certo erit filiorum nepotumque sollicitudo. Confucius respondit: K'ieou, sapiens odit hujusmodi renuentem dicere se velle rem, et firmiter praetexentem rei excusationes. K'ieou audivi, tenentes regnum et habentes familiam non angi infrequentia subditorum, sed angi non aequa juris distributione; non angi paupertate, sed angi quod non sit pax. Etenim si aequa distributio, non erit paupertas; si concordia, non infrequentia; si pax, non erit eversio. Haec ita se habent (3): quapropter si remotiores populi necdum se submittant, tunc expolienda externa virtus ad attrahendos illos; cumque illos attraxeris, illos tunc pace confirmes. Nunc tu Yeou cum K'ieou, adjuvatis dominum vestrum; remotior populus non se subjicit, et tamen non potestis attrahere (4); regnum divisum concidit distrahiturque in partes, nec potestis conservare: et adhuc molimini movere scuta et hastas in regni visceribus. Ego timeo ne Ki Suen sollicitudo non versetur in Tchoan yu, sed inveniatur honorarium diathyrum intra (5).

2. Confucius ait: cum in imperio viget ordo, tunc ritus, musiea, et armis infigendae, punitiones ab imperatore procedunt: cum imperio deest ordo, tunc ritus, musica et bellicae expeditiones a regulis procedunt: si a regulis procedunt, circiter decem intra aetates, pauci non amittent; si a toparchis procedunt, quinque intra aetates pauci non amittent; si domestici ministri tenent regni potestatem, tres intra aetates pauci non amittent. Si imperium tenet ordinem, tunc administratio non erit penes toparchas; si imperium servat ordinem, tunc plebis homines non disceptabunt.

3. Confucius addit: vectigalia abierunt e reguli domo, quinque abhinc generationes; administratio devenit ad magnos magistratus, a quatuor jam generationibus. Ideo isti tres Hoan reguli pronepotes attenuati sunt (1).

4. Confucius ait: utiles sunt tres amicitiae, noxiae tres amicitiae: congredi rectum, conjungi sincero, sociari multorum scio, utilitati erit: congredi expertum fucandi, congredi peritum blandiendi, congredi pronum garrulitati, damno erit.

5. Confucius ait: utiles sunt tres amores, perniciosi tres amores. Amare discernere ritus et musicam, amare dicere aliorum bona, amare multiplicare sapientes amicos, utilitati erunt. Delectari effreni voluptate, delectari licentioribus vagationibus, delectari epularum deliciis, intertrimento sunt (2).

6. Confucius ait: assistentis ad insignem virum dantur tria errata. Si ejus sermo nondum te attigerit et loquaris, vocatur praecipitantia: si sermo te attigerit, et non loquaris, vocatur occultatio; si nondum observaveris vultus apparentiam et loquaris, vocatur coecitas.

7. Confucius ait: sapiens habet tria cavenda. Adolescentiae tempore, sanguine et spiritibus nondum confirmatis, quod cavere est, impudicitia continetur: cum attigerit suam maturam a tatem, sanguine et spiritibus modo corroboratis, quod cavendum, consistit in rixis: provectus ad suam senectutem, sanguine et spiritibus jam fatiscentibus, quod caveat, est acquirendi cupiditas.

8. Confucius ait: sapiens tria sunt quae veretur; veretur coeli numen, veretur magnos viros, veretur Sanctorum verba. Vulgaris homo non cognoscit coeli numen, adeoque nec veretur: parvifacit magnos viros, ludificatur Sanctorum verba.

9. Confucius ait: qui nativa sapiunt sapientia, primi sunt ordinis: qui studio addiscunt eam, secundi sunt: qui obtusi student ei, rursus ab his secundi: qui obtusi et non student, vulgus jam censentur infimum (1).

10. Confucius ait: sapiens habet novem curas: in visu intendit claritati, auditu intendit sagacitati, ore attendit comitati, habitu attendit modestiae, verbis attendit fidelitati, actionihus intendit sedulitati, dubitans cogitat interrogare, irascens cogitat secutura incommoda, videns lucrum cogitat justitiam.

11. Confucius ait: aspicientes honum, quasi nequeant assequi (2); aspicientes malum, quasi tangerent bullientem aquam: ego vidi hujusmodi homines, ego audivi hujusmodi proverbium. At latitantes domi ad rimandas suas notiones, et exercentes aequitatem ad prodendam suam doctrinam, ego audivi hujusmodi proverbium, nondum vidi hujusmodi homines (3).

12. T'si King regulus habebat equorum mille quadrigas; mortis die, populus nullam invenit virtutem, quam celebraret. Pé i et Chou t'si fame perierunt ad montis Cheou yang radicem; populus usque in praesens celebrat illos. "Vere non pensat divitias, sed solum pensat excellentiam" illud nonne de his dictum (4)?

13. T'chen king percunctatus a Pé yu ait: tu porro habuistine extraordinariam auditionem? Respondens ait: nondum. Olim cum solus staret, ego Li festinans pertransii aulam; inquit: studesne Odis? respondi: nondum. Nisi studeas Versibus, non habebis unde loquaris. Ego Li recessi, et studui Versibus. Altera die, cum etiam solus staret, ego Li properans pertransii oecum; inquit: studesne Ritibus? Respondi: nondum. Nisi studeas Ritibus, non habebis unde consistas. Ego Li recessi et studui Ritibus. Audivi haec duo. T'chen kang abiit, et gaudens ait: quaerens unum, teneo tria: audivi de Versibus, audivi de Ritibus, et insuper audivi sapientem abstrahi a suo filio. (1).

14. Regni principis uxorem, princeps appellans eam vocat adjutricem, et adjutrix se nominans vocat parvam puellam: regni homines appellantes eam vocant principem adjutricem, et appellantes apud exteras ditiones vocant modicae virtutis minorem principem; exterarum ditionum homines appellantes eam etiam vocant principem adjutricem (2).

Confucius' Analects in Latin 17

张律师感谢您的访问。